เนื้อหาในบทความนี้
Pes Ancerine bursitis คืออะไร?
ปวดเข่าด้านในจาก Pes Ancerine bursitis จะปวดตรงไหน?
สาเหตุของการปวดเข่าด้านใน ที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis
การปวดเข่าด้านใน ที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis มักพบในใคร?
ปวดเข่าด้านใน ที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis มีอาการอย่างไร ?
เราจะรู้ได้อย่างไรว่า อาการปวดเข่าด้านในเกิดจาก Pes Ancerine bursitis
การรักษาอาการปวดเข่าด้านในที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis รักษาอย่างไร
ปวดเข่าด้านใน คือ อาการปวดแปล๊บๆ จี๊ดๆ บริเวณเข่าด้านใน โดยในบทความนี้จะกล่าวถึงโรค Pes Ancerine bursitis เพียงอย่างเดียว เนื่องจากเป็นโรคที่พบได้บ่อยในนักกีฬาที่ใช้เข่าซ้ำๆ เช่น นักวิ่งระยะไกล แต่นอกจากโรคนี้ ยังมีภาวะ และโรคอื่นๆที่ทำให้มีอาการปวดเข่าด้านในได้ด้วย ถ้าสงสัยภาวะอื่น หรือรักษาตามแนวทางที่กล่าวไว้แล้วอาการไม่ทุเลาลง แนะนำปรึกษาแพทย์นะครับ
Pes Ancerine bursitis คืออะไร?
ก่อนอื่นต้องทำความเข้าใจกายวิภาคก่อนครับ Pes Ancerine คืออะไร? Bursitis คืออะไร? มาค่อยๆทำความรู้จักกัน
Pes Ancerine คืออะไร?
ปวดเข่าด้านใน บริเวณ Pes Ancerine เป็นจุดเกาะร่วมของเอ็นสำคัญ 3 เส้น
Pes Ancerine คือจุดเกาะร่วมของเอ็นบริเวณเข่าที่สำคัญ 3 เส้นได้แก่
- เอ็น Sartorius ทำหน้าที่หลักคือหุบขา (hip adductor)
- เอ็น Gracilis ทำหน้าที่หลักคือหุบขา (hip adductor)
- เอ็น semitendinosus ทำหน้าที่หลักคือ งอเข่า (knee flexor)
หน้าที่ของเอ็นเหล่านี้ รวมๆแล้วทำหน้าที่ หุบขา งอเข่า และหมุนเข่าเข้าด้านใน
ปวดเข่าด้านในจาก Pes Ancerine bursitis จะปวดตรงไหน?
ปวดเข่าด้านใน ต่ำลงมาจากข้อเข่าประมาณ 2 นิ้ว
ตำแหน่งของ Pes Ancerine จะอยู่ประมาณ 2 นิ้ว ใต้ต่อข้อเข่าด้านใน
เมื่อเกิดการอักเสบขึ้น ก็จะเจ็บบริเวณนี้ ซึ่งแยกจากอาการปวดข้อเข่า ซึ่งจะปวดที่ข้อโดยตรง
Bursa คืออะไร?
ถุงน้ำ Bursa บรรจุน้ำหล่อลื่น จะอยู่ตามส่วนต่างๆของร่างกาย ส่วนใหญ่จะเป็นจุดที่มีการกระแทก หรือเสียดสีบ่อยๆ เช่นบริเวณศอก เข่า ตาตุ่ม
Bursa คือ ถุงน้ำที่บรรจุน้ำหล่อลื่น พบได้บริเวณต่างๆในร่างกาย เช่นบริเวณไหล่ เข่า สะโพก ข้อศอก โดยจะมีหน้าที่หลักๆ 2 อย่างคือ
- ลดแรงเสียดทานระหว่างเนื้อเยื่อต่างๆ เช่น เอ็นกับเอ็น เอ็นกับกระดูก
- เป็นเหมือนเบาะนุ่มๆ ลดแรงกระแทกบริเวณที่มีหนังหุ้มกระดูก เช่น บริเวณข้อศอก ตาตุ่ม
การมีถุงน้ำนี้อักเสบขึ้นมา (bursitis) จะเกิดจากสาเหตุสำคัญ 2 ประการคือ
- การใช้งานหนักๆ มีการกระแทกซ้ำๆ เสียดสีบ่อยๆ สะสมความอักเสบมาเป็นระยะเวลานาน
- มีอุบัติเหตุอย่างรุนแรงที่ถุงน้ำ
Pes Ancerine bursitis
ก็คือ ถุงน้ำ (bursa) บริเวณจุดเกาะเส้นเอ็นด้านในเข่าหรือเรียกว่า Pes Ancerine อักเสบซึ่งเกิดจากการใช้งานซ้ำๆกัน ทำให้เส้นเอ็นเข่าเสียดสีกับถุงน้ำต่อเนื่องมานานๆ และไม่มีการพัก และยืดเหยียดอย่างเพียงพอ ทำให้มีการสะสมการบาดเจ็บ และอักเสบเรื้อรัง
สาเหตุของการปวดเข่าด้านใน ที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis
- การใช้งานข้อเข่าซ้ำๆ นานๆ พักไม่พอ โดยเฉพาะการงอเข่า และหุบเข่าเข้าใน เช่นนักวิ่ง หรือกีฬาที่ต้องเปลี่ยนทิศบ่อยๆ เร็วๆ
- มีอุบัติเหตุกระแทกที่เข่าด้านในบริเวณ bursa อย่างแรง
- มีภาวะเข่าเสื่อมอยู่เดิม
- มีภาวะเข่าผิดรูปชนิดโก่งเข้าด้านใน (valgus knee)
- กล้ามเนื้อต้นขาด้านหลังตึงเกินไป (hamstring tightness)
- มีน้ำหนักตัวเยอะสักหน่อย
- เล่นกีฬาที่ต้องใช้เข่าซ้ำๆ
- ไม่ยืดเหยียดกล้ามเนื้อต้นขาอย่างเพียงพอก่อนออกกำลังกาย
- มีเอ็นเข่าด้านใน (Medial collateral ligament) บาดเจ็บอยู่เดิม
มีภาวะเข่าโก่งเข้าใน ทำให้ปวดเข่าด้านในได้ง่ายขึ้น
การปวดเข่าด้านใน ที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis มักพบในใคร?
ภาวะนี้สามารถพบได้ทุกคนครับ
แต่จะพบได้บ่อยในผู้หญิง (สะโพกผาย เข่าแคบ) วัยกลางคน อายุประมาณ 40-50 ปี และมีน้ำหนักตัวมากสักหน่อย
อีกกลุ่มหนึ่งก็คือ กลุ่มนักกีฬาที่ฝึกซ้อมอย่างหนัก เข้มข้น เพิ่มตารางการซ้อม เพิ่มระยะซ้อม เตรียมแข่งขัน
ปวดเข่าด้านใน ที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis มีอาการอย่างไร ?
- ปวดเข่าด้านใน ใต้ข้อเข่าลงมาประมาณ 2 นิ้ว
- มักมีอาการตอนวิ่ง
- ขึ้นลงบันได จะปวดมาก บางทีมีเข่าทรุด
- มีอาการปวดแปล๊บขึ้นมาทันที แล้วหายไปตอนหยุด โดยเฉพาะตอนขึ้นลงบันได
- บวม
- กดเจ็บ
- อาจมีอาการอื่นๆร่วมด้วย เช่น อ่อนแรง เดินกะเผลก ขยับเข่าได้ลดลง หรือความสามารถการใช้งานเข่าลดลง
- ในช่วงแรกๆที่เป็นเมื่อพักนิดหน่อย ทานยา นวดยา ประคบเย็น อาการจะดีขึ้นได้เองอย่างรวดเร็ว แต่ถ้าเป็นบ่อยๆอาการจะเป็นเรื้อรังได้
- อาการจะปวดเข่าด้านในมาก เมื่อทำกิจกรรมที่ใช่เอ็นเข่าหนักๆ เช่น ท่าที่ต้องงอเข่า หุบขา หมุนเข่า ซ้ำๆๆๆ เช่น หมุนเข่า เตะ ย่อตัว วิ่งซิกแซก เปลี่ยนทิศเร็วๆแรงๆ
จุดปวด Pes Ancerine bursitis จะปวดเข่าด้านใน ต่ำลงมาจากข้อเข่าประมาณ 2 นิ้ว
วิ่ง ขึ้นลงบันได หมุนตัว ย่อตัว ซิกแซก โดนโยก เปลี่ยนทิศอย่างรุนแรง จะปวดเข่าด้านใน
เราจะรู้ได้อย่างไรว่า อาการปวดเข่าด้านในเกิดจาก Pes Ancerine bursitis
ส่วนใหญ่จะใช้ประวัติ อาการปวด รวมถึงตำแหน่งที่ปวด ก็สามารถให้การวินิจฉัยได้ บางกรณีคุณหมออาจจะพิจารณาฉีดยาชาและยาสเตียรอยด์ บริเวณที่ปวด เพื่อดูว่าอาการปวดดีขึ้นหรือไม่ ถ้าดีขึ้นก็ช่วยยืนยันการวินิจฉัย
การส่งตรวจพิเศษ เช่น การเอกซเรย์ เข้าตรวจ MRI จะช่วยในการบอกว่าเข่าของเราไม่มีภาวะผิดปกติอื่นๆร่วมด้วย
เช่น ไม่มีภาวะข้อเสื่อม ไม่มีหมอนรองเข่าบาดเจ็บ ซึ่งอาการอาจจะทำให้ปวดเข่าด้านในได้
อ่านเพิ่มเติมเรื่องเข่าเสื่อมได้ที่นี่ครับการรักษาอาการปวดเข่าด้านในที่เกิดจาก Pes Ancerine bursitis รักษาอย่างไร
พัก ประคบเย็น ทานยา อย่าฝืนวิ่ง
ในช่วงแรกที่มีอาการอักเสบ ปวดมาก บวม จับแล้วอุ่นๆ การรักษาจะเน้นการพัก และทำให้การอักเสบลดลง
- พัก ลดการใช้งานเข่า ลดการเดิน วิ่ง ออกกำลังกาย รวมถึงการขึ้นลงบันไดบ่อยๆ
- ประคบเย็นบริเวณที่ปวด โดยประคบ 10-15 นาที ทุกๆ 1-2 ชั่วโมง
- ทานยาแก้อักเสบ (NSAIDS) โดยต้องปรึกษาคุณเภสัชกรก่อนใช้
ถ้ามีอาการตอนออกกำลังกาย เช่นเป็นตอนวิ่ง ถ้าไม่ไหว ให้หยุดวิ่งนะครับ พักไม่นานตอนนี้ ดีกว่าพักยาวๆตอนหลัง
ท่าบริหารปวดเข่าด้านใน
เมื่อการอักเสบดีขึ้นแล้ว ให้ฝึกทำกายภาพยืดเหยียดกล้ามเนื้อ และฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ เพื่อให้เรากลับมาใช้งานได้ดังเดิมครับ
การฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อ
ให้ฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อ 4 กลุ่มดังนี้ (ลองเอาหัวข้อไป Search ใน Youtube ดูนะครับ จะมีหลายท่าแต่ควรเลือกฝึกให้ครบทุกกลุ่มกล้ามเนื้อ)
Hamstring stretching exercise หรือการฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อต้นขาด้านหลัง
Quadricep stretching exercise หรือการฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า
Hip adductor stretching exercise หรือการฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อต้นขาด้านใน
Calf stretching exercise หรือการฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อน่อง
ฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ
โดยเฉพาะกลุ่มกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า และกล้ามเนื้อหุบขา รวมทั้งกลุ่มกล้ามเนื้อกางสะโพกด้วย
Quadricep muscle strengthening exercise เช่นท่า single leg dip, squat
ท่า wall squat ฝึกกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า
ท่า single leg dip ฝึกกล้ามเนื้อต้นขาด้านหน้า
Hip adductor muscle strengthening exercise ฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อหุบสะโพก
ท่าฝึกความแข็งแรงกล้ามเนื้อหุบสะโพก
Gluteus medius muscle strengthening exercise ฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อกางสะโพก
ท่าฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อกางสะโพก
ปวดเข่าด้านในนวดอย่างไร
แนะนำให้ใช้ครีมนวดที่มีส่วนผสมของยาแก้อักเสบ ทาและนวดคลึงเบาๆบริเวณที่ปวด (เข่าด้านใน ต่ำลงมาจากข้อเข่าประมาณ 2 นิ้ว) แต่ในช่วงที่มีอาการอักเสบมากๆ ปวดบวมแดง แนะนำว่ายังไม่ต้องนวดนะครับ ให้ใช้วิธีประคบเย็นจะดีกว่า
บางคนก็ใช้อุปกรณ์ช่วยนวด เช่น roller foam ก็ได้เช่นกัน
วิ่งปวดเข่าด้านใน ปั่นจักรยานปวดเข่าด้านใน มีคำแนะนำอย่างไร
- ถ้าเจ็บ ให้พัก อย่าฝืน อย่างคิดว่าเดี๋ยวหายเอง ซึ่งจะทำให้ปวดมากขึ้น พักนานขึ้น ให้คิดว่า พักสั้นๆตอนนี้ ดีกว่าพักยาวๆตอนหลัง
- การรักษาให้แบ่งเป็น 2 ช่วง ช่วงแรกเป็นการลดการอักเสบ โดยการพัก ประคบเย็น ทานยาแก้ปวด แก้อักเสบ เมื่อการอักเสบดีขึ้น ให้ฝึกยืดเหยียดกล้ามเนื้อ รวมถึงความแข็งแรงของกล้ามเนื้อต้นขาด้วย
- นักวิ่ง แนะนำให้ยืดเหยียดอย่างน้อย 20 นาทีก่อนวิ่ง ให้วิ่งระยะทางลดลงครึ่งนึงของที่เคยวิ่งดูก่อนว่าเจ็บไหม จากนั้นค่อยๆเพิ่มระยะวิ่งจนกลับมาวิ่งได้ตามปกติ
- ปรับท่าวิ่ง อย่าวิ่งไขว้เท้า ลองฝึกวิ่งคร่อมเส้นบนพื้น
- ลดระยะก้าว (สำคัญ) ให้ก้าวเท้าสั้นๆ แต่ถี่ๆ
- นาฬิกาออกกำลังกายบางยี่ห้อ จะสามารถดูระยะก้าวได้ เรียกว่า strike length
- ถ้ามีเข่าผิดรูปชนิดโก่งเข้าใน (เข่าชนกัน แต่เท้าห่างกัน, valgus knee) หรือมีปัญหาเท้าแบน ลองใช้แผ่นรองรองเท้า แบบหนาด้านใน (medial heel wedge insole)
- นักวิ่งระยะไกล ควรฝึกการลงเท้าทั้งส้นเท้า หน้าเท้า กลางเท้า เพื่อใช้สลับๆกัน จะได้ไม่ใช้กล้ามเนื้อมัดใดมัดหนึ่งซ้ำๆตลอดการวิ่งที่นานๆ
- นักปั่นจักรยาน แนะนำไม่ได้มากครับ ลองปรึกษาร้าน fitting จักรยาน ส่วนใหญ่อาการนี้จะเกิดจากการปรับตำแหน่งจักรยานไม่เข้ากับร่างกายของเรา
สรุป
อาการปวดเข่าด้านใน สามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ แต่ถ้าปวดบริเวนใต้เข่าด้านในลงมาประมาณ 2 นิ้ว ส่วนใหญ่จะเกิดจากภาวะ Pes Ancerine bursitis ซึ่งพบได้บ่อยในนักกีฬาที่ใช้เข่าซ้ำๆ เช่นนักวิ่ง การรักษาต้องแบ่งเป็นสองช่วง ช่วงแรกคือช่วงลดการอักเสบ เช่นการพัก ทานยา ช่วงที่สอง คือการทำกายภาพยืดเหยียด และฝึกความแข็งแรงของกล้ามเนื้อรอบๆเข่า
บทความโดย
นายแพทย์ศุภโชค รัศมีมงคล
