เท้าแบน

เนื้อหาในบทความนี้

เท้าแบนเป็นยังไง

เด็กที่มีเท้าแบน โตขึ้นจะผิดปกติไหม

ลูกวัยเริ่มเดินไม่มีอุ้งเท้า ทำอย่างไร

เท้าแบนถ้าไม่มีอาการอะไร ต้องตัดรองเท้าไหม ต้องใช้แผ่นรองรองเท้าไหม

รองเท้าแก้เท้าแบนมีไหม

เท้าแบน เลือกรองเท้าวิ่งแบบไหนดี

ลูกเริ่มโตแล้ว (3-5 ปีขึ้นไป) ไม่มีอุ้งเท้า และเริ่มปวดฝ่าเท้า น่องตึง ไม่สบายเท้า ต้องทำอย่างไร

การแยกเท้าแบนว่าเป็นแบบยืดหยุ่น หรือเป็นแบบยึดติดทำอย่างไร

การรักษาเท้าแบนแบบยืดหยุ่น

เท้าแบบแบบยืดหยุ่น ตัดรองเท้า หรือใช้แผ่นรองรองเท้าแบบไหนดี

เท้าแบนแบบยืดหยุ่นได้ เจ็บไม่หายสักที ทำอย่างไร

เท้าแบน คือ ภาวะเท้าไม่มีอุ้งเท้า ขณะยืนลงน้ำหนักเท้าจะราบไปกับพื้นทั้งหมด จะมีอาการหรือไม่มีก็ได้ เท้าแบนแบ่งเป็นสองชนิด คือเท้าแบนแบบยืดหยุ่น (flexible flat foot) และเท้าแบนแบบยึดติด (Rigid flat foot)

เด็กที่มีเท้าแบน โตขึ้นจะผิดปกติไหม

ผู้ปกครองส่วนใหญ่จะกังวลว่าเท้าของลูกที่ไม่มีอุ้งเท้าจะส่งผลอะไรไหม จะทำให้พิการ ท่าเดินผิดปกติ หรือจะเล่นกีฬา ได้เต็มที่หรือไม่

คำถามนี้ต้องตอบว่า 

เมื่อเด็กโตขึ้นมา ก็จะยังมีเท้าแบนอยู่นั่นแหละครับ แต่จะไม่มีปัญหาเรื่องการใช้งานเท้าแต่อย่างใด ใช้งานได้ปกติ ไม่เจ็บ เล่นกีฬาได้ปกติดี

มีนักกีฬามากมายที่มีเท้าแบนครับ ทั้งนักวิ่งทีมชาติ นักกีฬาโอลิมปิก หรือนักกีฬาดังๆอย่าง Park Ji – sung นักกีฬาฟุตบอลที่เล่นในพรีเมียร์ลีคของอังกฤษ ก็มีเท้าแบนครับ

เท้าของ Park Ji – sung

Park Ji – sung นักฟุตบอลอาชีพ ลีคอังกฤษ ก็เท้าแบน

ลูกวัยเริ่มเดินไม่มีอุ้งเท้า ทำอย่างไร

ในเด็กอายุ 1-3 ปี เกือบทุกคนจะยังไม่มีอุ้งเท้านะครับ มีผู้ปกครองบางท่านมาปรึกษาว่าลูกเริ่มเดินแล้วสังเกตว่าไม่มีอุ้งเท้าต้องทำอย่างไร

ต้องขยายความว่าในเด็กช่วงวัยนี้ กระดูก เอ็น และกล้ามเนื้อที่ฝ่าเท้ายังพัฒนาได้ไม่เต็มที่เลยยังไม่เห็นอุ้งเท้า นอกจากนั้น ส่วนไขมันอุ้งเท้าของเด็กวัยนี้จะหนาตัวมากหน่อยครับ ทำให้ไม่เห็นอุ้งเท้าเด็ก

เมื่อโตขึ้นอายุประมาณ 3-5 ปี กระดูก เอ็น และกล้ามเนื้อฝ่าเท้าเจริญเติบโตขึ้น เท้าก็จะมีอุ้งเท้าปรากฏขึ้นมาให้เห็นเองครับ (บางคนก็ไม่มีนะครับ เรียกว่าเท้าแบนในเด็ก)

ลองอ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับเท้าแบนในเด็กในบทความนี้ครับ

รองเท้าแก้เท้าแบนมีไหม

            ถ้าเป็นเท้าแบนแต่ไม่มีอาการอะไร อยากใส่รองเท้าพิเศษเพื่อให้เท้าหายแบน ตอบได้เลยว่าไม่มีครับ ไม่มีรองเท้าหรืออุปกรณ์เสริมในรองเท้าอะไรที่ใส่แล้ว ไม่ว่าจะใส่ตลอดเวลา หรือใส่มาเป็นปีๆแล้วเท้าจะหายแบน

               การปรับรองเท้า การใช้อุปกรณ์เสริมรองเท้า หรือการตัดรองเท้า จะมีประโยชน์ในกรณีที่เป็นเท้าแบนร่วมกับมีอาการผิดปกติต่างๆ เช่นเจ็บฝ่าเท้า ตึงน่อง หรือเจ็บบริเวณต่างๆ อุปกรณ์พวกนี้จะช่วยให้อาการดีขึ้นได้ครับ (แต่เท้าไม่หายแบนนะครับ)

เท้าแบน เลือกรองเท้าวิ่งแบบไหนดี

               ไม่มียี่ห้อไหนดีที่สุดครับ รองเท้าวิ่งแต่ละยี่ห้อจะมีรุ่นที่เหมาะกับคนเท้าแบนอยู่ ซึ่งหลักๆก็คือ ต้องมีพื้นนุ่มบริเวณส้น จะได้ซับแรงกระแทกได้ดี มีเสริมอุ้งเท้าขึ้นมานิดหน่อย ส่วนประคองข้อเท้าต้องแข็งแรงมั่นคงครับ

ลองดูที่เวปนี้ครับ อธิบายไว้ละเอียดทีเดียว

              

ลูกเริ่มโตแล้ว (3-5 ปีขึ้นไป) ไม่มีอุ้งเท้า และเริ่มปวดฝ่าเท้า น่องตึง ไม่สบายเท้า ต้องทำอย่างไร

ถ้าลูกเริ่มโตขึ้น แต่ยังไม่มีอุ้งเท้า และเริ่มมีอาการเจ็บบริเวณต่างๆ หรือมีอาการไม่สบายเท้าเกิดขึ้น ต้องไปปรึกษาแพทย์แล้วครับ

แพทย์จะตรวจร่างกาย พูดคุย และจะช่วยแยกว่าเป็นเท้าแบนแบบยืดหยุ่น ไม่ต้องกังวล อาจทำกายภาพนิดหน่อย ก็ดีขึ้น หรือเป็นเท้าแบนแบบที่ต้องรักษา เช่นเท้าแบนที่มีน่องตึงมาก หรือเท้าแบนแบบยึดติด

ถ้าเป็นเท้าแบบชนิดยึดติด อันนี้ค่อนข้างซีเรียสนะครับ เนื่องจากอาจมีโรคที่รุนแรงบางอย่างซ่อนอยู่ได้ ควรปรึกษาแพทย์และดูอย่างอย่างจริงจัง

การแยกเท้าแบนว่าเป็นแบบยืดหยุ่น หรือเป็นแบบยึดติดทำอย่างไร

สองภาวะนี้การรักษาต่างกันนะครับ ดังนั้นต้องแยกให้ได้ว่าเท้าแบนที่เกิดขึ้นเป็นแบบไหน

• • ให้คนเท้าแบนยืนตรง แยกเท้าออกห่างกันประมาณ 10 เซนติเมตร ปลายเท้าชี้ไปด้านหน้า ไม่เฉียงออกด้านข้าง (วางเท้าเป็นเลข 11)
  • ผู้สังเกตอยู่ด้านหลัง แนะนำว่าให้นั่งพื้น จะสังเกตุข้อเท้าได้ง่ายและดีกว่าครับ
  • ขณะยืนจะสังเกตว่า ข้อเท้าจะเอียงออกด้านนอก (ตามภาพ)
  • จากนั้นให้ผู้ป่วยเขย่งเท้าเต็มที่

  • ถ้าข้อเท้ากลับมาเอียงเข้าด้านใน หรือกลับมาตรง เรียกว่าเท้าแบนแบบยืดหยุ่น (Flexible flat foot)

  • ถ้าข้อเท้ายังเอียงออกด้านนอกเหมือนเดิม เรียกว่าเท้าแบนแบบยึดติด (Rigid flat foot)

การรักษาเท้าแบนแบบยืดหยุ่น

            เท้าแบบชนิดยืดหยุ่น และมีอาการไม่สบายเท้าต่างๆ ให้ลองทำตามนี้ดูนะครับ

 1 ท่านิ้วเท้าจิกผ้าขนหนู

        ใช้ผ้าขนหนู เช่นผ้าเช็ดตัว วางบนพื้น ให้เรานั่งเก้าอี้ และวางเท้าทับผ้าขนหนู ให้ส้นเท้าแตะพื้นตลอด จากนั้นใช้นิ้วเท้าทั้งห้านิ้วช่วยกันขยุ้มผ้าขนหนู ค้างไว้ 3-4 วินาที จากนั้นคลายได้ และทำซ้ำ 20-30 ครั้ง

3 ท่าฝึกอุ้งเท้า (short foot exercise)

  ท่านี้จะช่วยฝึกกล้ามเนื้อที่ช่วยพยุงอุ้งเท้าให้แข็งแรงขึ้นได้ดีมากๆครับ ในบางคนที่ฝึกอย่างสม่ำเสมอ จากเท้าที่ไม่มีอุ้งเท้าก็จะปรากฏอุ้งเท้าให้เห็นได้ แต่อย่างไรก็ตาม เป้าหมายการฝึกของเราก็คือ เท้าที่ใช้งานได้อย่างเต็มประสิทธิภาพครับ

               ท่านี้จะฝึกยากสักหน่อย ต้องมีสมาธิกับการฝึกดีๆ จึงจะเห็นผลนะครับ

• • นั่งเก้าอี้ เท้าวางบนพื้น วางเท้าชี้ไปด้านหน้า
  • บังคับให้ส่วนหน้าเท้า เคลื่อนมาด้านหลังโดยที่ส้นเท้าไม่ขยับ (จะรู้สึกว่ามีอุ้งเท้าขึ้นมา)
  • ค้างไว้ 5-10 วินาที แล้วผ่อน ทำ 20-30 ครั้ง

ขณะฝึก ส้นเท้าต้องห้ามยกลอย และห้ามเอียงส้นเท้านะครับ ส่วนหน้าเท้าก็ต้องสัมผัสพื้นอยู่ตลอดเวลา ห้ามเอียงห้ามยกเช่นกัน และที่สำคัญ นิ้วเท้าต้องไม่กระดกขึ้นนะครับ ถ้าทำถูกวิธี จะเห็นและรู้สึกได้ว่าอุ้งเท้าสูงขึ้นมา

4 ท่ายืดน่อง

  ในคนที่มีเท้าแบน ส่วนใหญ่จะมีภาวะน่องตึงร่วมด้วยเสมอครับ การที่มีน่องตึงจะส่งผลให้เกิดอาการหลายๆอย่างตามมา เช่น ล้าน่องง่าย เจ็บหน้าเท้า เอ็นร้อยหวายอักเสบ ซึ่งถ้าเรารักษาอาการน่องตึงจากเท้าแบนได้ อาการต่างๆก็จะดีขึ้นครับ

               การกายภาพน่องตึงทำได้หลายวิธีครับ ลองทำตามวิธีนี้ดูนะครับ

• • ยืนหันหน้าเข้าหากำแพง ใช้มือทั้งสองข้างยึดกำแพงไว้
  • เหยียดขาข้างที่จะฝึกไปด้านหลัง บังคับให้เข่าเหยียดตรง ไม่งอ และปลายเท้าชี้ไปด้านหน้า
  • วางเท้าให้ส้นเท้าแตะพื้นตลอด ไม่ยกลอย ปลายเท้าชี้ไปด้านหน้า ไม่เฉียง
  • โน้มตัวไปด้านหน้า จะรู้สึกว่าน่องตึงขึ้นมา
  • ค้างไว้ 30 วินาที ทำ 10-20 ครั้ง

ขณะฝึก คนที่มีน่องตึงจะพยายามหาท่าที่สบายโดยการยกส้นลอย หรือเฉียงปลายเท้าออกด้านข้าง อันนี้ห้ามทำนะครับ ให้ก้มศรีษะไปมองเท้าตัวเองด้วย

เท้าแบบแบบยืดหยุ่น ตัดรองเท้า หรือใช้แผ่นรองรองเท้าแบบไหนดี

สำหรับเท้าแบนที่ไม่มีอาการอะไร ไม่ต้องใช้อุปกรณ์เสริมหรือรองเท้าพิเศษใดๆนะครับ อย่างที่กล่าวไว้ข้างต้น  เนื่องจากการใช้อุปกรณ์เสริมรองเท้า หรือตัดรองเท้าไม่สามารถทำให้เท้าแบนกลับมามีอุ้งเท้าได้

แต่ถ้ามีอาการต่างๆ เช่นตึงน่อง หรือเจ็บฝ่าเท้า การใช้รองเท้าพิเศษ หรืออุปกรณ์เสริมรองเท้าก็จะช่วยให้อาการทุเลาลงได้ครับ

อุปกรณที่เหมาะสมสำหรับคนเท้าแบนคือ ที่เสริมอุ้งเท้า หรือรองเท้าเสริมอุ้งเท้า แนะนำว่าให้ใช้แบบสำเร็จรูปก่อน ถ้าไม่พอดี หรือไม่หายค่อยใช้แบบสั่งตัดครับ

ที่เสริมอุ้งเท้า ที่หาได้ง่ายๆ ผมขอแนะนำ 2 แบบนี้ครับ

1. 1. ที่เสริมอุ้งเท้าแบบรัดเท้า มีหลายยี่ห้อนะครับ ลองเลือกดู ข้อดีคือใส่ในรองเท้าอะไรก็ได้ ไม่ใส่รองเท้าก็ได้
   2. ที่เสริมอุ้งเท้าแบบแผ่นรองรองเท้า ไว้ใส่ในรองเท้ากีฬา รองเท้าคัทชู รองเท้าทำงาน มีหลายแบบครับ
   3. รองเท้าเสริมอุ้งเท้าแบบสำเร็จรูป

ที่เสริมอุ้งเท้า

ยี่ห้อ FUTORO

 

แผ่นรองรองเท้า

 

 

รองเท้าเสริมอุ้งเท้า

ยี่ห้อ Scholl รุ่น Biomechanics

—คลิ๊กเพื่อเข้าเวป Scholl—

เท้าแบนแบบยืดหยุ่นได้ เจ็บไม่หายสักที ทำอย่างไร

            ถ้าเด็กโตแล้ว อยู่ในช่วงวัยรุ่น หรือวัยผู้ใหญ่วัยทำงาน แล้วมีเท้าแบบที่มีอาการไม่หายสักที ไม่ว่าจะทำกายภาพ หรือปรับรองเท้ามาเต็มที่แล้ว คงต้องปรึกษาแพทย์เพื่อทำการผ่าตัดจัดทรงเท้าแล้วครับ และอาจจะต้องผ่าตัดเพื่อยืดเอ็นร้อยหวายที่ตึงเกินไปด้วย แต่โอกาสน้อยมากๆเลยครับที่ต้องผ่าตัด ส่วนใหญ่จะอาการดีขึ้นจากการทำกายภาพและปรับรองเท้า

สรุป

เท้าแบนที่เกิดขึ้นในเด็ก หรือวัยรุ่น ถ้าไม่มีอาการอะไร ก็ไม่ต้องกังวลครับ ใช้งานได้ตามปกติ ถ้ามีอาการจึงรักษา โดยส่วนใหญ่จะดีขึ้นจากการทำกายภาพบำบัดและการปรับรองเท้าครับ ถ้าเป็นเท้าแบนแบบยึดติดควรปรึกษาแพทย์ครับ

 

บทความโดย นายแพทย์ศุภโชค รัศมีมงคล

แชร์บทความนี้

บทความโดย

นายแพทย์ศุภโชค รัศมีมงคล

คลินิกหมอศุภโชค พิษณุโลก

ที่ตั้ง วันเวลาเปิดทำการ

นัดตรวจ พบแพทย์