เท้าขาข้างเดียว
อาการเท้าชา หมายถึงอาการรับความรู้สึกบริเวณเท้าได้ลดลง ทั้งเท้า หรือบางส่วนของเท้า บางคนอาการชาจะรู้สึกซ่าๆ หรือรู้สึกเหมือนเข็มเล็กๆจำนวนมากทิ่มที่เท้า หรือไม่รู้สึกบริเวณเท้าไปเลย
ส่วนใหญ่อาการชาเท้าจะเกิดขึ้นที่เท้าทั้งสองข้าง และมักจะมีสาเหตุจากอาการทางร่างกายบางอย่าง เช่นโรคเบาหวาน หรือปลายประสาทอักเสบ ทำให้อาการชา มักจะเกิดพร้อมกันทั้งสองเท้า
อาการชาเท้าข้างเดียว หมายถึง อาการชาเท้าที่เกิดขึ้นที่เท้าข้างใดข้างหนึ่ง อีกข้างจะไม่มีอาการชา ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่จะเกิดจากเส้นประสาทที่มาเลี้ยงเท้าข้างนั้นถูกรบกวนจากสาเหตุต่างๆ
อาการเท้าชาข้างเดียว
เท้าชาข้างเดียว มีอาการชา ที่เท้าข้างเดียว อีกข้างหนึ่งไม่ชา ตรงตามชื่อโรค แต่ก็ยังมีอาการอื่นๆที่เท้าข้างนั้น หรืออาการร่วมอื่นๆได้ เช่น
อาการต่างๆที่บริเวณเท้า
- ชาเท้าข้างเดียว
- รู้สึกร้อน แสบ เหมือนถูกไฟลวก
- เจ็บแปล๊บๆ ที่เท้า เหมือนถูกเข็มเล็กๆจำนวนมากทิ่ม
- บวมแดงที่เท้า
- รู้สึกเหมือนถูกช็อตที่เท้า
- ลูบบริเวณเท้าแล้วเจ็บ
- ปวดเท้าตอนกลางคืน
อาการร่วมอื่นๆ
- เดินลำบาก
- อ่อนแรงที่เท้า นิ้วหัวแม่เท้า ข้อเท้า
- ทรงตัวยาก ล้มบ่อย
- ชาส่วนอื่นๆนอกจากเท้าด้วย เช่นบริเวณขา เข่า
- แผลเรื้อรังที่เท้า
อาการชาเท้าข้างเดียวแบบไหน ที่ต้องไปพบแพทย์ทันที
อาการชาเท้าข้างเดียวสามารถเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ โดยสามารถอ่านเพิ่มเติมได้ด้านล่างบทความครับ แต่จะมีสาเหตุที่สำคัญ และอันตรายที่ทำให้เกิดอาการชาเท้าข้างเดียวด้วยได้ คือ ภาวะเส้นเลือดในสมองตีบ หรือแตก จะทำให้สมองส่วนนั้นไม่สามารถรับความรู้สึกได้ โดยมีอาการร่วม ที่สามารถสังเกตได้ ดังนี้
- ชาเท้าข้างเดียว ร่วมกับชาร่างกายซีกนั้นๆ
- ปวดหัว
- ซึม หมดสติ
- สับสน พูดไม่ชัด
- มองภาพไม่ชัด
ถ้ามีอาการชาเท้าข้างเดียว ร่วมกับอาการดังกล่าวข้างต้น
ให้รีบไปพบแพทย์ตรวจประเมินอาการทันทีนะครับ ไม่ควรรอ คืนเดียวก็ไม่ควรรอ
เมื่อจะไปพบแพทย์เพื่อตรวจอาการชาเท้าข้างเดียว ควรสังเหตุอาการชา และข้อมูลต่างๆดังนี้ เพื่อให้แพทย์ตรวจและวินิจฉัยได้ตรงสาเหตุที่สุด
- อาการชา จะชาบริเวณใดของเท้า เช่น ชาฝ่าเท้า ชาหลังเท้า ชาปลายเท้า ชานิ้วเท้า ชานิ้วหัวแม่เท้า
- อาการชาเท้าข้างเดียว เป็นตอนไหน เช่น เป็นตลอดเวลา เป็นตอนพัก เป็นตอนใช้งานเช่นยืน เดินทำงาน
- รู้สึกชาที่เท้าข้างเดียว แล้วส่วนอื่นของขาข้างนั้นชาด้วยหรือไม่
- อาการชาเป็นขึ้นมาทันที หรืออาการค่อยๆเป็นมากขึ้นๆ
- มีสาเหตุหรืออุบัติเหตุใดๆที่อาจจะทำให้ชาเท้าข้างเดียวหรือไม่
- อาการชาเท้าข้างเดียวเป็นมานานเท่าไหร่แล้ว
- อาการอื่นๆร่วม
- โรคประจำตัว หรือยาประจำ ถ้ามี ต้องนำไปพบแพทย์นะครับ
สาเหตุของเท้าชาข้างเดียว
เท้าชาข้างเดียวเป็นอาการหนึ่งของโรคหลายๆโรคเลยครับ โดยเราสามารถแบ่งสาเหตุได้เป็น 2 สาเหตุหลักๆ ได้แก่
- สาเหตุจากภายนอกเส้นประสาท แต่มาเคือง,กดเบียดเส้นประสาท, ทำให้เส้นประสาทบาดเจ็บทำงานได้ไม่เหมือนเดิม เช่น การนั่งท่าเดียวนานๆ การนั่งทับเท้านานๆ การโดนของมีคมบาดบริเวณที่เส้นประสาทพาดผ่าน หรือการมีโรคของเส้นเลือด ทำให้เลือดไปเลี้ยงเส้นประสาทได้ไม่พอ
- สาเหตุของตัวเส้นประสาทเอง (peripheral neuropathy) เป็นโรคของตัวเส้นประสาท ทำให้เส้นประสาททำงานไม่ได้ เช่น เบาหวาน พิษสุราเรื้อรัง หรือการได้รับสารพิษบางอย่าง เป็นต้น
สาเหตุที่ทำให้มีอาการชาเท้าข้างเดียวที่พบได้บ่อยๆได้แก่
-
เส้นประสาทถูกกดทับ
- ภาวะนี้ เส้นประสาทสามารถถูกกดทับได้หลายจุด ตั้งแต่ต้นขายันที่เท้าเลยครับ แต่บริเวณที่พบได้บ่อยๆเช่น เส้นประสาทถูกกดทับบริเวณข้อเท้า (tarsal tunnel syndrome), การใส่รองเท้าคับเกินไป, การทำงานท่าเดียวกันซ้ำๆต่อเนื่องนานๆ, เล่นกีฬาที่ต้องซ้อมท่าเดียวซ้ำๆ ต่อเนื่อง, เส้นประสาทถูกกดทับบริเวณกระดูกสันหลัง
-
โรคของเส้นประสาท
- เป็นภาวะบางอย่างที่เกิดกับตัวเส้นประสาทเอง ไม่มีปัจจัยภายนอก ส่วนใหญ่ภาวะนี้จะทำให้เท้าชาทั้งสองข้าง แต่บางครั้ง ก็จะชาเท้าข้างเดียวนำมาก่อน หรือชาข้างหนึ่งมากกว่าอีกข้างหนึ่งได้ เช่น การมีโรคเบาหวาน, ภาวะขาดวิตามิน, โรคภูมิแพ้ตัวเองบางอย่าง, การได้รับสารพิษบางอย่าง
-
เส้นประสาทบริเวณสะโพกถูกกดทับ (Sciatica)
- จริงๆแล้วเป็นสาเหตุของเส้นประสาทถูกกดทับชนิดหนึ่ง แต่เป็นเส้นประสาทบริเวณหลังโคนขา (Sciatic nerve) เส้นประสาทนี้จะอยู่บริเวณก้นย้อย ซึ่งจะยาวลงมาเลี้ยงขาทั้งขาเลยครับ รวมทั้งเท้าด้วย เมื่อมีการเคืองเส้นประสาทเส้นนี้ ส่วนใหญ่จะเกิดจากการนั่งนานๆ ทำงานก้มๆเงยๆ หรือล้มก้นกระแทก ก็จะทำให้มีอาการชา ซ่าๆ ปวดร้าวจากก้นย้อยลงมาที่เท้าได้
-
การบาดเจ็บของเส้นประสาท
- เช่นมีข้อเท้าพลิก มีกระดูกขาหัก โดนฟัน แทง หรือกระแทกแรงๆบริเวณที่มีเส้นประสาทพาดผ่าน ก็ทำให้เส้นประสาทบาดเจ็บ และมีอาการชาเท้าข้างเดียวได้
-
การมีเลือดมาเลี้ยงเส้นประสาทไม่พอ
- เส้นประสาทมีหน้าที่รับความรู้สึก การที่มันจะทำงานได้ต้องอาศัยเลือดมาเลี้ยงด้วยนะครับ ถ้ามีภาวะบางอย่างที่ทำให้เลือดมาเลี้ยงเส้นประสาทได้ลดลง เส้นประสาทก็ทำงานไม่ได้ และทำให้ชาเท้าข้างเดียวได้ เช่นโรคเส้นเลือดแดงทำงานไม่ได้ (Peripheral arterial disease), หรือภาวะเส้นเลือดดำอุดตัน (deep vein thrombosis)
การวินิจฉัย อาการชาเท้าข้างเดียว
การตรวจประกอบไปด้วย การซักประวัติ การตรวจร่างกายโดยแพทย์ และการส่งตรวจเพิ่มเติมตามสาเหตุที่สงสัย เช่น การตรวจ EMG (ตรวจทางเดินเส้นประสาท), การตรวจเลือดบางอย่าง, การตรวจเอกซเรย์, การส่งตรวจ MRI scan เป็นต้น
สรุป
อาการชาเท้าข้างเดียว เป็นอาการหนึ่ง ซึ่งสามารถมีสาเหตุที่ทำให้เกิดได้หลายอย่าง สามารถแบ่งสาเหตุได้เป็นสาเหตุจากภายนอกเส้นประสาท และสาเหตุจากตัวเส้นประสาทเอง ซึ่งการรักษาต้องรักษาตามสาเหตุที่เกิดขึ้น
บทความโดย
นายแพทย์ศุภโชค รัศมีมงคล
