รองช้ำ คือ โรคที่เกิดจากเอ็นฝ่าเท้าอักเสบ จะมีอาการเจ็บส้นเท้าตอนเดินลงน้ำหนัก ส่วนใหญ่จะมีอาการมากตอนเริ่มออกตัวเดิน เช่นตื่นนอนตอนเช้าแล้วเดินเข้าห้องน้ำ นั่งรถนานๆแล้วลงเดิน พอเดินไปสักพัก อาการเจ็บส้นเท้าจะดีขึ้น แต่พอพักอาจจะนอนหรือนั่ง แล้วมาเดินอีก ก็จะปวดขึ้นมาอีก
สาเหตุของโรครองช้ำ
รองช้ำมีสาเหตุมาจากจุดเกาะพังผืดฝ่าเท้าอักเสบ
ลองดูรูปนะครับ จะเห็นว่าพังผืดฝ่าเท้าของเราจะเกาะจากกระดูกส้นเท้าไปที่หน้าเท้า นอกจากนั้น บริเวณกระดูกส้นเท้ายังมีเอ็นร้อยหวายมาเกาะอยู่ด้วย โดยพังผืดฝ่าเท้ากับเอ็นร้อยหวายจะทำงานผสานกันอยู่ตลอดเวลา
พังผืดฝ่าเท้าที่ตึงเกินไปจะทำให้แต่ละก้าวเดินเราใช้งานพังผืดฝ่าเท้ามากกว่าปกติ เมื่อเดินมากๆติดต่อกันเป็นระยะเวลานานๆ จุดเกาะพังผืดฝ่าเท้าก็อักเสบขึ้นมาได้ครับ เดี๋ยวลองอ่านวิธีการรักษานะครับ จะพบว่าเราจะเน้นไปที่การยืดพังผืดฝ่าเท้าและเอ็นร้อยหวายเป็นหลักในการรักษาโรคนี้
การรักษารองช้ำ
การรักษารองช้ำต้องทำหลายๆอย่างประกอบกัน และใช้เวลารักษาช่วงหนึ่ง ไม่มีวิธีรักษาแบบใดๆที่ทำแล้วหายขาดในทันทีครับ
การรักษาต้องประกอบไปด้วย
- การกายภาพอย่างถูกวิธี
- การเลือกรองเท้าให้เหมาะสม
- การใช้ยาทาน
- การนวดให้พังผืดฝ่าเท้าคลายความตึง
- การรักษาแบบอื่นๆเช่นการฉีดยา การทำช็อคเวฟ
- การรักษาด้วยการผ่าตัด เมื่อรักษาด้วยวิธีอื่นไม่หาย
การกายภาพ
วิธีนี้เป็นวิธีที่สามารถรักษารองช้ำให้หายขาดได้ครับ แต่ต้องทำให้ถูกท่า และทำเป็นประจำนะครับ
การยืดเหยียดรักษารองช้ำนั้น ต้องยืดเอ็นและกล้ามเนื้อ 3 ส่วนหลักๆ ได้แก่
1 พังผืดฝ่าเท้า
การยืดทำโดย นั่งท่าไขว่ห้างตามภาพ ใช้มือข้างเดียวกับขาข้างที่ยกกระดกข้อเท้าและนิ้วเท้าขึ้น จะรู้สึกว่าพังผืดที่ใต้ฝ่าเท้าตึงขึ้นมา ค้างไว้ 10-20 วินาทีแล้วพัก ทำประมาณ 10-20 ครั้ง ตอนตื่นนอน และก่อนนอน
2 น่องและเอ็นร้อยหวาย
การยืดทำโดย นั่งเหยียดขาตรง ใช้ผ้าขนหนู หรือเข็มขัด คล้องปลายเท้าตามรูป ดึงให้ข้อเท้ากระดกขึ้น ค้างไว้ 10-20 วินาที ทำประมาณ 10-20 ครั้ง ตอนตื่นนอน และก่อนนอนเช่นกัน
ถ้าให้ฝึกได้ง่ายขึ้น เปลี่ยนมาใช้การยืนบนแท่นยืนยืดน่องก็ได้ครับ
3 กล้ามเนื้อโคนขาด้านหลัง
การยืดทำโดย นั่งเหยียดขาตรง เท้าชิดกัน ก้มตัวให้ได้มากที่สุด โดยที่เข่าไม่งอ ค้างไว้ 10-20 วินาที ทำประมาณ 10-20 ครั้ง ตอนตื่นนอน และก่อนนอนเช่นกัน
ดูคลิปการกายภาพด้านล่างได้เลยครับ
คลิปท่ายืดพังผืดฝ่าเท้า
คลิปท่ายืดน่องและเอ็นร้อยหวาย
คลิปท่ายืดกล้ามเนื้อโคนขาด้านหลัง
กินยาหายไหม
ถ้าปวดมากๆ ทานยาได้ครับ อาการปวดจะดีขึ้น แต่เมื่อหมดฤทธิ์ยา อาการก็จะเป็นซ้ำอีกได้ ถ้าไม่รักษาด้วยวิธีอื่นร่วมด้วย แนะนำว่าควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ไม่ควรทานยาเองครับ
คลิปการปวดพังผืดฝ่าเท้าด้วยตัวเอง
นวดได้หรือไม่
รองช้ำนวดก็ดีขึ้นนะครับ โดยการนวดบริเวณพังผืดฝ่าเท้า ผมแนะนำว่า
นวดด้วยตัวเองที่บ้านนี่แหละดีที่สุด เพราะทำได้บ่อย และไม่ยากด้วยครับ
วิธีการคือให้เราใช้อุปกรณ์ที่เป็นทรงกลม เช่นลูกเทนนิส หรือลูกบอลเล็กๆ วางบนพื้น แล้วเอาเท้าคลึงบริเวณพังผืดฝ่าเท้า หรือใช้ที่เหยียบกะลาก็ได้ครับ แต่อย่าเหยียบแรงเกินไปนะครับ เดี๋ยวจะยิ่งเจ็บ
ถ้าจะให้ดีลองใช้ขวดแก้วเล็กๆ เช่นขวดแยม นำมาใส่น้ำอุ่นซักครึ่งขวด ปิดฝาให้แน่น วางบนพื้น ให้เราใช้เท้านวดคลึงไปมาครับ พังผืดฝ่าเท้าจะได้ทั้งนวด ได้ทั้งประคบร้อนไปในตัวเลย
ใส่รองเท้าอะไรดี
การเลือกรองเท้าก็สำคัญนะครับ ควรเลือกรองเท้าที่ไม่คับ หรือหลวมเกินไป พื้นนุ่มๆ ถ้าได้เป็นรองเท้ากีฬายิ่งดีเลยครับ เนื่องจากพื้นรองเท้าซับแรงกระแทกได้ดี
สิ่งที่ไม่ควรทำคือ เดินเท้าเปล่านะครับ แม้แต่ในบ้าน ควรหารองเท้านุ่มๆมาใส่ด้วยครับ
อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับรองเท้าที่เหมาะกับคนเป็นรองช้ำได้ที่นี่ครับ
ใช้ที่รองรองเท้าแบบไหนดี
ในท้องตลาดมีแผ่นรองรองเท้าให้เลือกใช้หลายแบบหลายยี่ห้อเลยครับ ไม่มีแบบไหนหรือยี่ห้อไหนที่ดีที่สุด วิธีเลือกคือเลือกที่วัสดุบริเวณส้นเท้านุ่มๆ และซับแรงกระแทกได้ดีครับ
ส่วนตัวผมเคยลองใช้แผ่นรองรองเท้านของ smilefeet พบว่าดีมากๆครับ ลองไปเลือกชมกันได้ ผลิตภัณฑ์ของคนไทยครับ (ไม่มีส่วนได้ส่วนเสียนะครับ)
ฉีดยารักษารองช้ำได้ไหม
การฉีดยารักษารองช้ำนั้น ได้ผลครับ แต่จะได้ผลชั่วคราวแล้วอาการจะกลับมาเป็นอีก เนื่องจากยาที่ฉีดส่วนใหญ่จะเป็นยาชาผสมกับยาสเตียรอยต์ เมื่อฉีดเข้าไปแล้ว จะกดการอักเสบบริเวณนั้น ทำให้อาการดีขึ้นครับ แต่ถ้าพังผืดฝ่าเท้ายังตึงอยู่ เดี๋ยวอาการก็กลับมาเป็นอีกครับ
การฉีดสเตียรอยด์ยังมีความเสี่ยงอื่นๆด้วยนะครับ เช่น การติดเชื้อ การทำให้ไขมันส้นเท้าฝ่อ และการทำให้พังผืดฝ่าเท้าขาดได้ ดังนั้นถ้าจะฉีดมีคำแนะนำดังนี้
- ฉีดได้ไม่เกิน 2-3 ครั้ง ถ้าไม่หายก็ไม่ควรฉีดอีกแล้ว
- แต่ละครั้งควรฉีดห่างกันอย่างน้อย 3 เดือน
- ฉีดโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
- ถ้าเป็นไปได้ควรมีอุปกรณ์อัลตราซาวด์มาช่วยบอกตำแหน่งเข็มด้วยว่าปลายเข็มอยู่บริเวณพังผืดฝ่าเท้า
ช็อคเวฟรักษารองช้ำได้ไหม
ช็อคเวฟเป็นอุปกรณ์ที่นิยมใช้ในการรักษารองช้ำมากเลยครับ เนื่องจากรักษาได้ผลดี ไม่เจ็บ ไม่ต้องฉีดยา อย่างไรก็ตามถ้าจะให้อาการหายขาดต้องทำร่วมกับการกายภาพเป็นประจำและการเลือกรองเท้าอย่างถูกต้องนะครับ
เกี่ยวกับการรักษารองช้ำด้วยช็อคเวฟ สามารถอ่านต่อได้ครับ
เป็นมานานมากแล้ว รักษาทุกวิธีแล้ว ทำอย่างไรต่อดี
ถ้าเป็นรองช้ำมานาน เป็นเรื้อรัง เช่นเป็นมา 9-12 เดือนแล้ว หรือเป็นๆหายๆมาเป็นปีๆ โดยที่รักษาด้วยวิธีดังข้างต้นมาเกือบหมดแล้ว การรักษาขั้นต่อไปคงต้องเป็นการผ่าตัดแล้วครับ
การผ่าตัดรักษารองช้ำนั้นมีหลายวิธีครับ เช่นการส่องกล้องคลายพังผืดผ่าเท้า การผ่าตัดกระดูกงอกส้นเท้า (ถ้ามี) การผ่าตัดคลายความตึงของน่อง
ซึ่งวิธีการผ่าตัดนั้นแพทย์จะเป็นผู้พิจารณาถึงความเหมาะสมอีกทีนะครับ แต่การผ่าตัดส่วนใหญ่เป็นการผ่าตัดเล็ก ได้ผลดี ฟื้นหายไวครับ
ลองดูคลิปวิธีผ่าตัดเอ็นฝ่าเท้าอักเสบนะครับ จะเห็นว่าแผลเล็กเจ็บน้อยและไม่น่ากลัวเลยครับ
สรุป
รองช้ำเป็นโรคที่มีอาการเจ็บส้นเท้าตอนเริ่มเดิน เกิดจากจุดเกาะพังผืดฝ่าเท้าอักเสบ การรักษาประกอบไปด้วยการทำกายภาพยืดพังผืดฝ่าเท้า และยืดน่อง การเลือกรองเท้าที่เหมาะสม การทำช็อคเวฟเพื่อกระตุ้นให้หายเร็วขึ้น
บทความโดย นายแพทย์ศุภโชค รัศมีมงคล
บทความโดย
นายแพทย์ศุภโชค รัศมีมงคล
Pingback: Top 9 ยา รักษา รอง ช้ํา - KTHN
Pingback: Top 21 รองช้ํา - Mộc Media