fbpx

กระดูกเท้า

foot bone

กระดูกเท้า คือ กระดูกหลายๆชิ้นที่ประกอบกันเป็นเท้า โดยเท้าของเราเป็นโครงสร้างที่มีความแข็งแรง และความยืดหยุ่น ทำให้เรายืน เดิน วิ่ง เล่นกีฬา ได้ตามต้องการ นอกจากกระดูกแล้ว อวัยวะที่ทำให้เท้ามีคุณสมบัติดังกล่าวยังมีกล้ามเนื้อ เส้นเอ็น กระดูกอ่อน ในเท้าช่วยทำงานประสานกันด้วย

กระดูกเท้ามีทั้งหมดกี่ชิ้น

โดยเท้าของเราจะแบ่งได้เป็น 3 ส่วนหลักๆครับ คือ

กระดูกเท้าส่วนหน้า

เท้าส่วนหน้า หรือส่วน forefoot

กระดูกเท้าส่วนนี้ประกอบไปด้วย

  • กระดูกฝ่าเท้า 5 ชิ้น (metatarsal bone)
  • กระดูกนิ้วเท้าทั้ง 5 นิ้ว (phalanges) โดยแต่ละนิ้วจะประกอบไปด้วยกระดูก 3 ชิ้น ยกเว้นนิ้วหัวแม่เท้าจะมีกระดูก 2 ชิ้น รวมเป็น 14 ชิ้น (2+3+3+3+3)
กระดูกเท้าส่วนกลาง

เท้าส่วนกลาง หรือส่วน midfoot

กระดูกเท้าส่วนนี้ประกอบไปด้วย

  • กระดูก navicular
  • กระดูก cuneiform 3 ชิ้น (medial, middle และ lateral cuneiform)
  • กระดูก cuboid

กระดูกเท้าส่วนนี้จะทำหน้าที่เป็นส่วนอุ้งเท้า เมื่อทำงานร่วมกับเอ็น กล้ามเนื้อ และพังผืดฝ่าเท้า

ส่วนอุ้งเท้าจะทำหน้าที่เป็นสปริงให้กับเท้า ทำให้เราสามารถเดินได้อย่างคล่องตัว วิ่งได้อย่างรวดเร็ว และกระโดดได้สูงและไกลครับ

กระดูกเท้าส่วนหลัง
กระดูกส้นเท้า

กระดูกส้นเท้าเป็นจุดเกาะของเอ็นร้อยหวายและพังผืดฝ่าเท้า

เท้าส่วนหลัง หรือส่วน hindfoot

กระดูกเท้าส่วนนี้ประกอบไปด้วย

  • กระดูกส้นเท้า หรือ calcaneus bone
  • กระดูกข้อเท้า หรือ talus bone

กระดูก calcaneus จะเป็นกระดูกส่วนส้นเท้า เป็นจุดเกาะของเอ็นร้อยหวายและพังผืดฝ่าเท้า ทำหน้าที่รับน้ำหนักของเราขณะยืน เดิน วิ่ง

ถ้ามีอุบัติเหตุตกจากที่สูง กระดูกส่วนนี้จะมีโอกาสบาดเจ็บ หรือกระดูกหักได้มากกว่าส่วนอื่นครับ

กระดูกส่วน talus จะเป็นกระดูกที่เป็นห้องเครื่องของข้อเท้า เป็นตัวเชื่อมการทำงานระหว่างกระดูกชิ้นต่างๆ เป็นส่วนส่งผ่านแรงจากปลายขากับกระดูกเท้า

ดังนั้นเท้าของเราประกอบไปด้วยกระดูกทั้งหมด

  • ถ้าไม่รวมนิ้วเท้า จะมีกระดูกทั้งหมด 12 ชิ้น
  • ถ้ารวมนิ้วเท้า จะมีกระดูกทั้งหมด 26 ชิ้น

โรคที่พบได้บ่อยๆของกระดูกเท้า

กระดูกเท้าปูด กระดูกเท้าผิดรูป

              กระดูกเท้าที่ปูดออกมาเกิดได้หลายตำแหน่งในเท้าครับ เช่น

กระดูกงอกร่วมกับนิ้วหัวแม่เท้าเอียง
  • กระดูกเท้าปูดที่โคนนิ้วหัวแม่เท้า หรือ Bunion, Hallux valgus
อ่านเพิ่มเติมเรื่องกระดูกนิ้วโป้งเท้าเก ผิดรูป
กระดูกเท้าปูด
  • กระดูกเท้าปูดที่โคนนิ้วเท้าที่ 5 หรือ Bunionette
อ่านเพิ่มเติมเรื่องนิ้วก้อยเท้าเกได้ที่นี่ครับ
กระดูกงอกหลังเท้าร่วมกับข้อกลางเท้าสึก
  • กระดูกเท้าปูดที่หลังเท้า ส่วนใหญ่เกิดจากข้อกลางเท้าสึก หรือ midfoot osteoarthritis
อ่านเพิ่มเรื่องเจ็บหลังเท้าได้ที่นี่ครับ
ปวดฝ่าเท้าด้านในจากกระดูกงอก
  • กระดูกเท้าปูดที่ด้านในของเท้า เกิดจากกระดูกงอกในเส้นเอ็น หรือ accessory navicular
อ่านเพิ่มเรื่องกระดูกงอกที่เท้าด้านใน
กระดูกงอกที่ส้นเท้า
  • กระดูกเท้าปูดที่จุดเกาะเอ็นร้อยหวาย หรือ insertional Achilles tendinitis
อ่านเพิ่มเติมเรื่องจุดเกาะเอ็นร้อยหวายอักเสบ

โดยกระดูกเท้าที่ปูดออกมา เกิดได้จากสาเหตุหลายๆอย่างครับ เช่น โครงสร้างเท้าผิดรูป, ข้อสึก และมีกระดูกงอก, จุดเกาะเอ็นเสื่อม, กระดูกงอกในเส้นเอ็น เป็นต้น โดยการรักษากระดูกเท้าปูด ควรได้รับการวินิจฉัยก่อนว่าเกิดจากอะไร เพื่อวางแผนการรักษาอย่างถูกต้องครับ

อ่านเพิ่มเรื่องกระดูกปูด กระดูกงอก บริเวณเท้าที่พบได้บ่อยๆ

กระดูกเท้าหัก แตก ร้าว

กระดูกเท้าหัก ส่วนใหญ่จะต้องมีอุบัติเหตุบางอย่างนำมาก่อนครับ เช่น อุบัติเหตุจากการเล่นกีฬา อุบัติเหตุจากการจราจร

กระดูกเท้าหัก ร้าว

อาการที่น่าสงสัยว่าจะมีกระดูกเท้าหัก หรือร้าว  

  • อาการปวดมากๆบริเวณที่มีกระดูกหัก
  • บวมรอบๆกระดูกที่หัก
  • ไม่สามารถเดินลงน้ำหนักได้เต็มที่ หรือเดินลงน้ำหนักไม่ได้เลย
  • เท้าผิดรูป
  • มีรอบฟกช้ำ เขียวๆ ม่วงๆ บริเวณที่มีกระดูกหัก

การวินิจฉัยกระดูกเท้าหัก จะทำการพูดคุยประวัติ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้น ตรวจร่างกายและส่วนใหญ่คุณหมอจะส่งเอกซเรย์เพื่อดูว่ามีกระดูกเท้าหักหรือไม่

กระดูกเท้าหัก กับ กระดูกเท้าร้าว ต่างกันอย่างไร

ภาษาไทยมีความสละสลวย และให้คำที่ใกล้เคียงกันครับ กระดูกหัก กระดูกแตก กระดูกร้าว

ต่างก็หมายถึงกระดูกที่มีแรงมากระทำมากจนไม่สามารถทนได้ มีการหัก (break)ของกระดูกขึ้น

ถ้าจะพูดถึงความต่างกันของหัก กับร้าว คงจะพอเทียบได้ดังนี้

  •  กระดูกเท้าหัก หมายถึงกระดูกหัก และมีการเคลื่อนของกระดูก (displaced fracture)
  • กระดูกเท้าร้าว หมายถึงกระดูกหัก แต่ไม่มีการเคลื่อนของกระดูก (non- displaced fracture)
กระดูกเท้าหัก ชนิดไม่เคลื่อน

กระดูกเท้าหัก ชนิดไม่กระดูกไม่เคลื่อน

กระดูกเท้าหัก ชนิดเคลื่อน

กระดูกเท้าหัก ชนิดกระดูกที่หักเคลื่อน หรือแยกออกจากกัน

การรักษากระดูกเท้าหัก แตก ร้าว

ขึ้นอยู่กับว่าเป็นกระดูกเท้าชิ้นไหน กระดูกที่หักเคลื่อนหรือไม่ ต้องปรึกษากับคุณหมอกระดูกและข้อเพื่อวางแผนการรักษาต่อไปครับ การรักษาหลักๆจะแบ่งได้ 2 วิธี

  1. การรักษาด้วยการไม่ผ่าตัด จะใช้วิธีทำให้กระดูกที่หักอยู่นิ่งด้วยเฝือกแบบต่างๆ ถ้ากระดูกที่หักเข้ารูป นิ่ง และมีเวลาที่นานพอ กระดูกที่หักก็จะติดเองได้ ใช้งานได้ตามปกติ
  2. การรักษาด้วยการผ่าตัด จะต้องผ่าตัดเข้าไปจัดกระดูกให้เข้าที่ และใช้อุปกรณ์ดามกระดูกเข้าไปทำให้กระดูกที่หักอยู่นิ่ง หลังจากนั้นกระดูกที่หักจะติดเองโดยใช้เวลาระยะหนึ่ง
รักษากระดูกเท้าหักด้วยการใส่เฝือก

รักษากระดูกเท้าหักด้วยการใส่เฝือก

รักษากระดูกเท้าหักด้วยการผ่าตัดดามเหล็ก

รักษากระดูกเท้าหักด้วยการผ่าตัดดามเหล็ก

อ่านเพิ่มเติมเรื่องกระดูกข้อเท้าหักได้ที่นี่ครับ

กระดูกเท้าหลุด เคลื่อน

            กระดูกเท้าหลุด หรือเคลื่อน จะเกิดจากอุบัติเหตุอย่างรุนแรงที่เท้า ทำให้เอ็นที่ยึดกระดูกและข้อต่างๆในเท้าฉีกขาด และทำให้กระดูกเท้าหลุด หรือเคลื่อนได้ อาการที่ทำให้สงสัยภาวะนี้คือ ปวด, บวม, เท้าผิดรูป, เดินลงน้ำหนักไม่ได้เนื่องจากเสียวและปวดมาก, พักแล้วไม่ทุเลา

กระดูกเท้าหลุด

การรักษากระดูกเท้าหลุด กระดูกเท้าเคลื่อน ส่วนใหญ่ต้องดึง จัด กระดูกให้เข้าที่และใส่เฝือกเพื่อให้เอ็นที่ฉีกสมานอย่างดีที่สุดครับ หรือในบางกรณีอาจจะต้องผ่าตัดเพื่อซ่อมแซมอวัยวะที่เสียหายด้วย

              ดังนั้นถ้าสงสัยภาวะนี้ ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อทำการตรวจรักษาอย่างรวดเร็วนะครับ

การดัดกระดูก ถ้าทำอย่างถูกวิธี และทำหลังเกิดเหตุไม่นาน การรักษาจะง่ายกว่า ถ้าปล่อยไว้นาน อาจจะรักษายากกว่าปกติมากได้ครับ

เอกซเรย์กระดูกเท้า

              สามารถทำได้ที่สถานพยาบาลที่มีเครื่องเอกซเรย์ทุกที่ครับ แต่ต้องมีคุณหมอมาตรวจก่อนจึงจะส่งเอกซเรย์ได้นะครับ เนื่องจากจะได้ส่งตรวจเอกซเรย์ได้ถูกท่า ถูกจุด เพื่อให้การวินิจฉัยได้ตรงและแม่นยำที่สุดครับ

และโรคบางอย่างก็ไม่สามารถวินิจฉัยได้ด้วยเอกซเรย์นะครับ

เช่น เอ็นข้อเท้าฉีก กระดูกอ่อนข้อเท้าบาดเจ็บ เนื่องจากเป็นส่วนที่เอกซเรย์ไม่เห็นครับ

เอกซเรย์กระดูกเท้ามีกระดูกหักที่กระดูกฝ่าเท้า

เอกซเรย์กระดูกเท้าพบมีกระดูกหักที่กระดูกฝ่าเท้า

ผ่าตัดข้อเท้าหัก

เอกซเรย์กระดูกข้อเท้าพบมีข้อเท้าหัก

กระดูกงอกเอ็นร้อยหวาย

เอกซเรย์ข้อเท้าพบมีกระดูกงอกที่ส้นเท้า

สรุป

เท้าของเราเป็นอวัยวะที่ประกอบไปด้วยโครงสร้างของกระดูก เอ็น กล้ามเนื้อ ที่ทำงานประสานกัน เพื่อให้เท้าเป็นอวัยวะที่แข็งแรง และยืดหยุ่นในเวลาเดียวกัน ช่วยให้เราสามารถ เดิน วิ่ง กระโดด ได้อย่างคล่องตัวในทุกสภาวะ