กระดูกงอกที่เท้าด้านใน

โรคกระดูกงอกที่เท้า (Accessory Navicular syndrome)

กระดูกงอกที่เท้าชนิดนี้ ถ้าไม่มีอาการอะไร บางคนก็ไม่ทราบว่าตัวเองมีกระดูกงอกก็ได้นะครับ แต่ถ้ามีอาการต่างๆ เราจะเรียกว่าโรคกระดูกงอกที่เท้า (Accessory Navicular syndrome)

สาเหตุที่ทำให้ภาวะกระดูกงอกมีอาการเจ็บหรือมีอาการอื่นๆมีได้ตั้งแต่

• มีกระดูกตุ่ยออกมาแล้วไปเสียดสีกับรองเท้า ทำให้เจ็บ อักเสบ ส่วนใหญ่จะเป็นรองเท้าคัทชู รองเท้ากีฬา รองเท้าบูท ถ้าไม่ใส่รองเท้าที่ทำให้เสียดสีก็ไม่เป็น

• ใช้งานเยอะแล้วเจ็บ กลุ่มนี้จะเกิดจากกระดูกงอกซึ่งอยู่ในเส้นเอ็น (Posterior tibial tendon) ทำให้เส้นเอ็นนี้ไปเกาะที่จุดเกาะกระดูกได้ไม่สมบูรณ์ เมื่อมีการใช้งานอย่างหนักหรือใช้งานนานๆ ขึ้นจะทำให้เอ็นอักเสบ และเจ็บได้
• ส่วนใหญ่ใช้งานในชีวิตประจำวันจะไม่เจ็บ แต่เมื่อใช้งานมากๆเช่นไปเล่นกีฬา หรือเดินนานๆ วิ่งไกลๆจะมีอาการเจ็บ เอ็นอักเสบขึ้น เมื่อพักก็จะหาย แต่เมื่อใช้งานหนักอีกก็จะเจ็บอีกครับ

• อุบัติเหตุ เช่นข้อเท้าพลิก ตกที่สูง ทำให้เอ็นที่มีกระดูกงอกอยู่ (จุดนี้จะอ่อนแอกว่าปกติ) ถูกดึงกระชากอย่างแรง ทำให้เอ็นข้อเท้าบริเวณที่มีกระดูกงอกบาดเจ็บได้
• ถ้าเป็นหนักๆอาจมีเอ็นบริเวณกระดูกงอกขาดหรือกระดูกงอกหักได้

อาการของโรคกระดูกงอกที่เท้า

ภาวะกระดูกงอกจะเป็นตั้งแต่กำเนิด แต่อาการปวด เจ็บ ส่วนใหญ่จะพบในช่วงวัยรุ่น เนื่องจากเป็นช่วงที่ใช้งานข้อเท้ามาก เช่นเล่นกีฬา เดินทาง ทำงานหนัก และเป็นช่วงที่กระดูกที่งอกออกมาเจริญเติบโตเต็มที่ด้วย

• มีกระดูกตุ่ยๆยื่นออกมา บริเวณกลางเท้าด้านฝั่งนิ้วหัวแม่เท้า

• มีอาการบวมแดง กดเจ็บ บริเวณที่มีกระดูกตุ่ยๆ

• เจ็บบริเวณกลางเท้าด้านใน และบริเวณอุ้งเท้า ขณะทำหรือหลังทำกิจกรรมที่ใช้เท้ามากๆ เช่น เดินนานๆ วิ่งไกลๆ เล่นกีฬา ยืนทำงานนานๆ

การรักษากระดูกงอกที่เท้าแบบไม่ผ่าตัด

ในคนที่มีกระดูกงอกที่เท้า แต่ไม่มีอาการใดๆ สามารถใช้ชีวิต ทำกิจกรรมได้ตามปกติ ใช้งานหนักได้เท่าที่ต้องการ คนกลุ่มนี้จะไม่ต้องการการรักษาใดๆครับ

ส่วนใหญ่จะบังเอิญพบกระดูกงอกจากการเอกซเรย์ เช่นมีอุบัติเหตุแล้วเอกซเรย์ดูว่ามีกระดูกหักหรือไม่ แต่ไปพบกระดูกงอก เป็นต้น

คนที่มีกระดูกงอกที่เท้า ร่วมกับมีอาการ จึงต้องทำการรักษาครับ

การรักษาแบบไม่ผ่าตัดต้องทำความเข้าใจก่อนว่า

ไม่สามารถทำให้กระดูกงอกนี้หายไปได้

เป้าหมายหลักของการรักษาคือ ทำให้ลดอาการปวด และพยายามทำให้เท้าใช้งานได้มากขึ้น หนักขึ้น

เมื่อมีอาการปวดอักเสบของเส้นเอ็น เนื่องจากกระดูกงอกที่เท้าเกิดขึ้น การรักษาเราทำดังนี้ครับ

• พักการใช้งาน
• ประคบเย็น
• ทานยาลดการอักเสบ และลดอาการปวด (ปรึกษาคุณเภสัชกร หรือแพทย์ประจำตัวก่อนนะครับ)
• ถ้าปวดมาก อาจต้องใช้เฝือกอ่อน หรือรองเท้าบูทช่วยเดิน ทำให้ข้อเท้านิ่ง ลดการใช้งานเส้นเอ็น อาการอักเสบจะหายได้เร็วขึ้น

ถ้าอาการปวด เอ็นอักเสบ เกิดขึ้นบ่อยทำให้ไม่สามารถใช้งานได้ตามที่เราต้องการ เช่น วิ่งได้ไม่ไกล ยังไม่เหนื่อยก็ต้องหยุดวิ่งเนื่องจากปวดเท้า ปวดบ่อยทุกๆสัปดาห์ หรือปวดทุกครั้งที่ออกกำลังกายการรักษาทำดังนี้ครับ

• ใช้ที่ประคองอุ้งเท้าช่วย หรืออาจเลือกใช้รองเท้าที่เสริมอุ้งเท้า การเสริมอุ้งเท้าขึ้นมา ช่วยลดภาระการทำงานของเอ็นประคองข้อเท้าด้านในได้

ศึกษาเรืองอุปกรณ์หนุนอุ้งเท้าได้นที่นี่ครับ

• ทำกายภาพให้เอ็นประคองข้อเท้าด้านในแข็งแรงขึ้น

คลิกที่นี่เพื่อศึกษาเกี่ยวกับการกายภาพเอ็นประคองข้อเท้าด้านใน

แต่ถ้าอาการยังไม่ดีขึ้น หลังทำการรักษาดังกล่าว อาจต้องปรึกษากับคุณหมอเพื่อพิจารณาผ่าตัดนำกระดูกงอกออกนะครับ

การรักษากระดูกงอกที่เท้าด้วยการผ่าตัด

การรักษากระดูกเท้างอกด้วยการผ่าตัด จะเป็นการผ่าตัดแบบแผลเล็กประมาณ 2-3 เซนติเมตร นอนโรงพยาบาลพักฟื้น 1-2 คืนก็กลับบ้านได้ครับ

แต่จะทำในกรณีที่รักษาด้วยวิธีอื่นๆตามที่กล่าวมาอย่างเต็มที่แล้วไม่หายนะครับ

หลักการผ่าตัดกระดูกงอกคือ

• นำกระดูกงอกออก
• แต่งทรงกระดูกบริเวณที่มีกระดูกงอกให้ไม่ตุ่ยๆออกมา
• ซ่อมเอ็นประคองข้อเท้าด้านใน (Posterior tibial tendon) ให้แข็งแรงและกลับไปเกาะจุดเกาะที่กระดูกได้สมบูรณ์ที่สุด

ในปัจจุบันมีอุปกรณ์ช่วยในการผ่าตัดซ่อมเส้นเอ็นให้เกาะจุดเกาะที่กระดูกได้แน่นหนามากขึ้น เรียกว่า anchor suture ทำให้การรักษากระดูกงอกที่เท้าด้วยการผ่าตัดมีผลการรักษาที่ดีมากๆครับ