ปวดข้อเท้า

ข้อเท้าขบทางด้านหน้า (anterior ankle impingement)

• เกิดจากกระดูกข้อเท้ากระแทกกันด้านหน้า เนื่องจากมีกระดูกงอกหรือมีเนื้อเยื่ออักเสบไปแทรกในข้อเท้า จะมีอาการปวดหน้าข้อเท้าขณะกระดกข้อเท้าขึ้นอย่างแรง พบในนักกีฬาที่ใช้ข้อเท้ามากๆ เช่นนักฟุตบอล นักบาส

เอ็น Syndesmotic บาดเจ็บ

• คนที่มีภาวะนี้ จะมีข้อเท้าพลิกนำมาก่อนซะส่วนใหญ่ครับ ซึ่งขณะข้อเท้าพลิก กระดูกข้อเท้าจะบิดหมุนจนเอ็นเส้นนี้บาดเจ็บ จะมีอาการเจ็บข้อเท้าด้านหน้า เยื้องไปด้านข้าง (ตามภาพ)
• นอกจากเจ็บข้อเท้าตำแหน่งนี้แล้ว ยังมีอาการปวดเสียวตอนหมุนตัว เช่นเดินเลี้ยว หรือเปลี่ยนทิศอย่างรวดเร็วขณะเล่นกีฬา บางคนยืนหรือกระโดดขาเดียวไม่ได้เลยครับ เนื่องจากปวดบริเวณนี้มาก

ข้อ Talo-Navicular อักเสบหรือสึก

• ข้อนี้จะอยู่ต่ำลงมาหน่อยครับ ถ้าใครเจ็บบริเวณนี้ ก็อาจมีภาวะนี้ได้ ส่วนใหญ่จะเจ็บตอนยืนเขย่ง จังหวะถีบตัวส่งขณะก้าวเดิน

เจ็บด้านหน้าตาตุ่มนอก

• พบได้บ่อยมากในคนที่เคยมีข้อเท้าพลิกครับ ส่วนใหญ่จะมีเอ็นบริเวณนี้บาดเจ็บ ถ้าพลิกรุนแรงก็มีเอ็นขาดได้ ทำให้เจ็บข้อเท้าเรื้อรังครับ ถ้ามีเอ็นฉีกและร่างกายรักษาไม่หายขาด ก็อาจทำให้มีข้อเท้าหลวมและข้อเท้าพลิกซ้ำได้ง่ายครับ

เจ็บด้านหลังตาตุ่มนอก

• ตำแหน่งนี้เป็นบริเวณที่มีเอ็น peroneus อยู่ครับ จะเห็นว่าเอ็นนี้มี 2 เส้น ถ้ามีอุบัติเหตุนำมาก่อน ก็อาจทำให้เอ็นตึงตัวและเสียดสีกันเองและมีเอ็นฉีกขาดได้ ทำให้ปวดบริเวณหลังตาตุ่มนอก โดยเฉพาะตอนเล่นกีฬาครับ
• อีกภาวะนึงที่พบไม่บ่อย แต่ส่วนใหญ่ไม่หายเอง ก็คือเอ็นหลุดจากร่องครับ คนที่มีภาวะนี้จะรู้สึกกรึ๊บๆ (เอ็นหลุดจากร่องและกลับเข้าร่อง) อยู่หลังตาตุ่มนอกขณะขยับข้อเท้า และมีประวัติอุบัติเหตุนำมาก่อนครับ

เจ็บด้านใต้ตาตุ่มนอก

• ส่วนนี้มีได้หลายโรคครับ แต่โรคที่พบบ่อยคือ อาการบาดเจ็บของข้อใต้ข้อเท้า (Subtalar joint) โดยอาการจะปวด เสียวบริเวณนี้ตอนเดินบนพื้นที่ที่ไม่เรียบ เช่นพื้นตัวหนอน พื้นหญ้า พื้นดินแดง

เจ็บบริเวณตาตุ่มด้านนอก

• ถ้าเป็นคนที่ต้องทำงานนั่งขัดสมาธิหรือพับเพียบเป็นประจำ อาจเกิดจากถุงน้ำอักเสบที่บริเวณตาตุ่มนอกได้ครับ จะคลำได้ก้อนถุงน้ำนิ่มๆ กดเจ็บ

เจ็บใต้ตาตุ่มด้านใน (medial ankle sprain)

• ถ้าเจ็บบริเวณนี้ มักเป็นที่เอ็น deltoid นะครับ เป็นเอ็นที่ยึดตาตุ่มในกับกระดูกข้อเท้า มักมีประวัติอุบัติเหตุนำมาก่อน เช่นข้อเท้าพลิก

เจ็บตามแนวเส้นเอ็นประคองข้อเท้า (posterior tibial tendinitis)

• เอ็นประคองข้อเท้าเส้นนี้ชื่อว่า posterior tibial tendon ครับ จะพบในคนที่ใช้งานข้อเท้าซ้ำๆ เช่นนักวิ่งมาราธอน นักจักรยาน หรือนักบาสที่กระโดดเป็นประจำ อาจมีประวัติเพิ่มการฝึกในช่วงนี้ เช่นซ้อมเตรียมไปแข่ง หรือตารางการซ้อมเข้มข้นมากขึ้น

เจ็บตามแนวเส้นประสาทข้อเท้าร่วมกับมีเท้าชา (tarsal tunnel syndrome)

• ถ้ามีอาการปวดข้อเท้าด้านใน ร่วมกับมีปวดร้าวขึ้นน่อง ชาเท้า กดบริเวณเส้นประสาทแล้วเจ็บ ก็อาจจะเป็นโรค เส้นประสาทข้อเท้าอักเสบได้ครับ

เอ็นร้อยหวายอักเสบ

• พบในคนไข้ที่ใช้งานข้อเท้าหนักๆ เช่นไปวิ่งมาราธอนมา หรือไปปีนเขามา จะกดเจ็บบริเวณเอ็นร้อยหวาย (3-5 เซนติเมตรจากจุดเกาะเอ็นร้อยหวายขึ้นมา)

จุดเกาะเอ็นร้อยหวายอักเสบ

• พบในคนที่ใช้ข้อเท้ามากๆ ทำงานด้วยการยืน เดิน วันละหลายๆชั่วโมง มีการบาดเจ็บสะสมมานาน จะกดเจ็บบริเวณจุดเกาะเอ็นร้อยหวาย อาจคลำได้กระดูกงอกตุ่ยๆออกมาด้วย

ข้อเท้าขบทางด้านหลัง

• โรคนี้พบได้บ่อยในนักกีฬาที่ต้องกระโดดเช่นนักบาส หรือใช้ข้อเท้าลักษณะจิกบ่อยๆเช่นนักฟุตบอลตอนเตะบอลด้วยหลังเท้า อาการจะมาด้วยปวดข้อเท้าด้านหลัง แต่อาการปวดจะอยู่ด้านหน้าต่อเอ็นร้อยหวาย (กดบริเวณเอ็นร้อยหวายจะไม่เจ็บ)
• เอกซเรย์อาจจะพบกระดูกงอกยื่นออกมาแบบในภาพครับ

ข้อเท้าสึก

• จะมีอาการเดินแล้วเจ็บ ปวด เสียวลึกๆในข้อเท้า หาจุดกดเจ็บไม่เจอ เกิดจากกระดูกอ่อนบริเวณข้อเท้าบาดเจ็บและสึกไป ทำให้เกิดกระดูกแข็งกระแทกกัน เสียดสีกัน ขณะเดินใช้งาน ส่วนใหญ่จะมีประวัติอุบัติเหตุข้อเท้าอย่างรุนแรงนำมาก่อน และอาการจะเป็นเรื้อรัง
• อ่านเพิ่มเกี่ยวกับข้อเท้าเสื่อมได้ที่นี่ครับ

เกาต์

• เกาต์คือโรคที่มีกรดยูริคในเลือดสูง โดยปกติแล้วกรดยูริคในร่างกายจะขับออกไปกับปัสสาวะ ถ้ามีกรดยูริคในเลือดสูง จะทำให้มีการสะสมผลึกเกาต์ในข้อ ซึ่งทำให้เกิดข้ออักเสบได้ครับ
• โรคเกาต์จะมีอาการปวดมาก ปวดแบบสุดๆ ปวดทรมาน ปวดเดินแทบไม่ได้ ข้อเท้าบวม แดง อุ่น อาการมักเป็นตอนกลางคืน อาจมีอุบัติเหตุนำมาก่อนหรือไม่ก็ได้ครับ

ข้อเท้าติดเชื้อ

• การติดเชื้อในข้อต่างๆเป็นภาวะอันตรายมากๆนะครับ ต้องรักษารักษาโดยแพทย์เท่านั้น อาจต้องทำการเจาะข้อ หาเชื้อโรค และให้ยาฆ่าเชื้อทางหลอดเลือดดำ
• เชื้อโรคมาที่ข้อเท้าได้ 3 ทางหลักๆครับ ได้แก่ แผลบริเวณข้อเท้า ทำให้สิ่งสกปรก และเชื้อโรคเข้าข้อเท้าได้, มาทางเลือด เช่นมีกระเพาะปัสสาวะอักเสบติดเชื้อ เชื้อโรคก็มาอักเสบที่ข้อได้เช่นกัน, มาทางเนื้อเยื่อข้างเคียง เช่นมีฝีที่หน้าแข้ง หรือแผลเรื้อรังบริเวณขา เชื้อโรคก็มาที่ข้อเท้าได้ครับ
• อาการจะมีไข้ ปวดข้อเท้ามาก บวมแดง ขยับข้อเท้าแล้วปวดมาก